رقابت های امنیتی ایران و ترکیه در جریان بیداری اسلامی؛ مطالعۀ موردی: مصر و تونس

بیداری اسلامی با تغییر توازن قوای خاورمیانه و شمال آفریقا، سبب تغییر نقش قدرت های منطقه ای گردید؛ بنابراین، رقابت ژئوپلتیک ایران و ترکیه، بیش ازپیش اهمیت یافت. گفتنی است که به تونس و مصر به عنوان پیشروان تغییرات انقلابی، بیشتر توجه می شود. در این پژوهش، نقش ایران و ترکیه در رابطه با این دو کشور مقایسه شده است. سؤال مقاله این است که این دو دولت چه رویکردی در قبال افزایش امنیت ملی خود در ارتباط با بیداری اسلامی در پیش گرفته اند؟ فرضیۀ پژوهش این است که ایران و ترکیه به استقبال تحولات انقلابی مصر و تونس رفتند و عزم داشتند ساختار سیاسی خود را به عنوان الگوی مناسب ترویج کنند. سیاست صدور انقلاب ایران مبتنی بر نظریۀ پخش، در راستای انتقال تهدیدات امنیتی به دورترین نقاط ژئوپلتیک خود بوده است؛ اما سیاست های سازه انگارانۀ ترکیه سبب انزوای سیاست خارجی این کشور، پس از سقوط اسلام گرایان مصر و تونس بوده است. حال آنکه رویکرد ایران مبتنی بر امنیت چندبُعدی، سبب بهبود نقش این دولت در فضای منطقه می شود؛ زیرا بحران سوریه، مسئلۀ امنیتی دولت های خاورمیانه است که رویکرد دیپلماتیک ایران در این زمینه که مبنی بر صلح طلبی، استقلال طلبی و منطقه گرایی است، سبب شده است ایران بیشتر از ترکیه به مصر و تونس نزدیک شود.